Kondycja krów w okresie okołoporodowym a poziom wybranych parametrów krwi i płodności

Wrocław 2010, wyd. 1, format 170 x 240, objętość 93 str., oprawa miękka
Okres okołoporodowy i wczesnej laktacji, tj. pierwszych 30 dni po porodzie, jest szczególnie krytyczny u bydła mlecznego. Problemy w tym czasie mogą ujawniać się w postaci szeregu zaburzeń, które zostały określone przez Sommera [cyt. za Jaśkowski 1982] mianem Zespołu poporodowego. Pojawiające się nieprawidłowości są następstwem niekorzystnego wpływu środowiska, zwłaszcza nieprawidłowego żywienia i utrzymania krów w zawansowanej ciąży.
W stadach krów wysokomlecznych nieodzowna stała się systematyczna kontrola rezerw energetycznych mająca na celu kontrolę prawidłowości żywienia. Krowy wysoko wydajne wymagają: lepszych warunków utrzymania, lepszej opieki, precyzyjnego bilansowania dawek pokarmowych oraz swoistej profilaktyki r& oacute;żnych chorób. Przy rosnącej wciąż wydajności mlecznej pogłębia się problem związany ze zbilansowaniem dawki pokarmowej. Wszelkie uchybienia, a więc nadmiar lub niedobór składników pokarmowych, negatywnie wpływają m.in. na zdrowie krów, ich rozrodczość oraz potencjał produkcyjny. Zaburzenia w gospodarce energetycznej są główną przyczyną problemów okołoporodowych. Związane są one z rozpoczynającą się laktacją, ograniczonym wówczas apetytem, co prowadzi do trudności ze zbilansowaniem i pełnym pokryciem zapotrzebowania na podstawowe składniki pokarmowe. Obserwuje się coraz więcej strat spowodowanych zaburzeniami metabolicznymi w okresie okołoporodowym, co prowadzi do eliminacji z dalszego chowu od 15 do ponad 40% krów ze stad wysokomlecznych [Studziński i wsp. 2003]. Według Parkera [1989] i Rodenburga [1992] przyczynami złego bilansu energetycznego są również: zła jakość skarmianych pasz, utrzymywanie zwierząt w niekorzystnych warunkach, choroby. Początek laktacji łączy się ze szczególnym obciążeniem dla wysoko wydajnych krów. Około 40% mleka z całej laktacji uzyskuje się w pierwszych trzech miesiącach po porodzie. Ma to miejsce jeszcze przed możliwością pobrania przez krowę paszy pokrywającej jej zapotrzebowanie produkcyjne [Beever i wsp. 1998].
Poród i rozpoczynająca się laktacja stanowi duże obciążenie dla organizmu krowy, zmienia się jej metabolizm, zwiększa się podatność na zachorowania [Gearhart i wsp. 1990]. Organizm przechodzi z procesów anabolicznych (ciąża i zasuszenie) na przemiany z przewagą katabolizmu. Krowy mleczne po poporodzie, ze względu na ujemny bilans energetyczny, osłabiony apetyt i wzrastającą wydajność są podatniejsze na różne choroby niż w innych okresach produkcji. Jest to okres sprzyjający szczególnie zaburzeniom metabolicznym. Zaburzenia te określane są w literaturze jako Zespół nadmiernej mobilizacji tłuszczu (ZNMT), Zespół tłustej krowy (FCS), Zespół stłuszczonej wątroby i nerek [Raoofi i wsp. 2001].