Uprawa roli i roślin z elementami herbologii

Książka jest kompendium wiedzy o uprawie roli i roślin oraz o herbologii. Zawiera omówienie najważniejszych zagadnień dotyczących produkcji roślinnej, m.in. technik uprawy roli, zmianowania roślin uprawnych, a także ich oddziaływania na środowisko. Uwzględnia także znaczenie chwastów w przyrodzie. Istotną częścią książki jest starannie dobrany materiał ilustracyjny - fotografie roślin uprawnych, chwastów oraz nasion.

Spis treści:

I UPRAWA ROLI 7
Podstawowa terminologia agrotechniczna 7
CELE I ZADANIA UPRAWY ROLI 8
Tworzenie i utrwalanie struktury gruzelkowatej 8 / Ulepszenie gospodarki wodnej 10 / Poprawa warunków powietrznych V glebie 10 / Poprawa warunków ciepinych 11 / Ułatwienie korzeniom przenikania w głąb gleby 11 / Nadanie roli sprawności i kultury 12 / Zagospodarowanie resztek pozbiorczych 13 / Poprawa aktywności biologicznej 13 / Przykrycie i wymieszanie z rolą nawozów mineralnych i organicznych 14 / Regulacja zachwaszczenia 14 / Zwalczanie chorób i szkodników 14 / Zapobieganie zjawiskom erozji 15 / Zachowanie substancji organicznej w roli 15 / Zapobieganie występowaniu chorób gleby 16 / Przygotowanie roli do wysiewu nasion lub sadzenia rozsady 17
TECHNIKA UPRAWY ROLI 17
Rodzaje uprawek 17 / Uprawki odwracające rolę 17 (Rodzaje orek 18 / Orki zasadnicze 19 / Orki uzupełniające 20 / Uprawki zastępujące orkę 21) / Uprawki spulchniające i wyrównujące rolę 23 / Uprawki ugniatające i kruszące rolę 26 / Głęboszowanie 28
ZESPOŁY UPRAWEK 29
Zespól uprawek pożniwnych 29 / Zespól uprawek przedsiewnych (jesiennych i letnich) 30 / Zespól uprawek przedzimowych 30 / Zespól uprawek wiosennych 30 / Zespól uprawek pielęgnacyjnych 31
UPRAWA RÓŻNYCH RODZAJÓW GLEB 31
Uprawa gleb lekkich 31 / Uprawa gleb zwięzłych (ciężkich) 32 / Uprawa gleb w terenie urzeźbionym 34 UPROSZCZENIA W UPRAWIE ROLI 35 Uprawa uproszczona 35 / Uprawa scalona 35 / Uprawa zerowa 35 Literatura 36

II UPRAWA ROŚLIN 38
ROŚLINY ZBOŻOWE 38
Pszenica zwyczajna — T,ificum aestivitm L. (T. rulgare Vill.) 40
Żyto zwyczajne — Sera/e reivale L. 44
Pszenżyto — IiiticaseraleVitt. (Ttitkale Tach.) 47
Jęczmień zwyczajny — Hordeum nulgair. L. (H. sałipum Pers.) 49
Owies siewny — Arena satim L. 52
Kukurydza — Zen maju L. 54 Proso zwyczajne — Pankum miliaceum L. 57
Gryka siewna — Fagopymm sagittalum Gilib. (F. esrulentum Moench) 58
ROŚLINY OKOPOWE 60
Ziemniak — Solanum tuberosum L. 60
Burak cukrowy — Beta vulgaris L. var. altissima Dffil. 66
Burak pastewny — Beta vulgads L. var. rmssa Alef. 70
Cykoria korzeniowa — Cirbmium inplius L. var. satirum Bisch 72
Marchew pastewna — Damus ramła L. var. satira Hoffm. 73
Brukiew — Brassica napus L. var. napobrassira (L.) Mill. 75
Rzepa — Brassica rtym var. mpifera Metzg. 76
ROŚLINY STRĄCZKOWE (BOBOWATE GRUBONASIENNE) 77
Łubin żólty — Lupinus Gdero L. 78
Łubin wąskolistny — LiOinus angustifblius L. 79
Łubin biały — LI/Pill115 nlbus L. 80
Bobik — Viciafaba var. minor L. 81
Wyka siewna — Virin satinet L. 82
Wyka ozima — Viria villosa Roth. 83
Seradela — Ornithopus sativus Brot. 84
Groch polny (peluszka) — Pis/1/// smivum subsp. mvense (L.) Poir. 85
Soja uprawna — Glyrine bipida Max. (Glyrine IllaX (L.) Merr.) 86
ROŚLINY BOBOWATE DROBNONASIENNE 87
Koniczyna czerwona — Difolium pmlense L. 88
Koniczyna bialoróżowa (szwedzka) — Difokum iyinidum L. 90
Koniczyna szkarłatna (inkarnatka) — Tiżfblium imamami,/ L. 90
Koniczyna perska — rrsupinatum L. 91
Koniczyna biała — Difolium repens L. 91
Lucerna mieszańcowa — Medirago x renia MaOw (M. media Pers., M. luluida Gand) 93
Lucerna chmielowa — Medirago Lepufina L. 95
Esparceta siewna — Onoburbis ririnefolia Scop. 96
ROŚLINY PRZEMYSŁOWE 97
Rzepak ozimy — 131.assica impas ssp. oleilera f. biennis ((Metzg). Sinsk.) Thell. 98
Rzepak jary — Brassica Impas ssp. oleifera f. antena ((Metzg). Sinsk.) Thell. 98
Rzepik ozimy — Brassica campeshis ssp. oleilern f. biennis (Metzg). Sinsk. Thell. 101
Gorczyca biała — Sinapis alba L. 102 Gorczyca sarepska — Brassirajuncea (L.) Czern. 103
Gorczyca czarna — Brassica nigra (L.) Koch. 103
Mak siewny — Papnver somnifemm L. 104
Słonecznik zwyczajny — Helianlbus annims L. 105
Len — Linnur witał/i-HM/1m L. 107
Konopie siewne — Cannabis satira L. 109
Tytoń szlachetny — Nirotiana labarum L. 111
Machorka — Nirotiamz wcira L. 111
Chmiel — Hamdas Lipdas L. 112
III ZMIANOWANIE ROŚLIN I PŁODOZMIANY 115 POJĘCIA I DEFINICJE 116
PODSTAWY ZMIANOWANIA ROŚLIN 124 UKŁADANIE PŁODOZMIANU W PRAKTYCE 126
Przykład układania płodozmianu 126
RODZAJE PŁODOZMIANÓW 127
Literatura do rozdziału II i III 133
IV CHWASTY 136 WIADOMOŚCI OGÓLNE 136
PODZIAŁ CHWASTÓW ZE WZGLĘDU NA MIEJSCE WYSTĘPOWANIA 138 SZKODLIWOŚĆ CHWASTÓW 140
Zużycie wody i składników pokarmowych 141 / Konkurencja o miejsce, zacienienie 142 / Pasożyty i półpasożyty 143 / Rozpowszechnianie chorób i szkodników roślin uprawnych 144 / Krzyżowanie się z roślinami uprawnymi 146 / Ujemne oddzialywanie allelopatyczne 146 / Obniżenie wartości (jakości) plonów w uprawach ogrodniczych i w terenach zieleni 147 / Obniżenie wartości karmy dla zwierząt 148 / Obniżenie wartości produktów pochodzenia zwierzęcego 148 / Obniżenie jakości mąki i produktów mącznych 149 / Obniżenie jakości materiału siewnego 149 / Utrudnianie prac polowych 150 / Rośliny inwazyjne 151 / Rośliny kwarantannowe 152
WŁAŚCIWOŚCI BIOLOGICZNE CHWASTÓW 155
ŹRÓDŁA ZACHWASZCZENIA 159 ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ CHWASTÓW 161
POCHODZENIE CHWASTÓW 166 STAN ZACHWASZCZENIA A WARUNKI GLEBOWE 168
UKŁAD PIĘTROWY CHWASTÓW 171
GRUPY BIOLOGICZNE CHWASTÓW 173
Chwasty krótkotrwałe 174 / Chwasty wieloletnie 175 / Chwasty pasożytnicze 178
PRZEGLĄD CHWASTÓW WEDŁUG GRUP BIOLOGICZNYCH 178
Chwasty krótkotrwałe 178
Efemerydy 178
Gwiazdnica pospolita — Siehenia media (L.) 178
Mysiurek drobny — klyosenirs ‚Mulnem L. 179
Wiechlina roczna — Pon annua L. 180
Chwasty jare właściwe 181
Bieluń dziędzierzawa — Datura siramoninm L. 181
Blekot pospolity — Aelbusa gnapium L. 183
Chwastnica jednostronna — Echinochloa tires-galli (L.) P. Beauv. 184
Dymnica pospolita — Fumenia officinalis L. 185 Gorczyca polna — Sinapis envensis L. 186
Komosa biała — Chenopodium album L. 187
Mlecz zwyczajny — Sonchus olerarens L. 189
Mlecz kolczasty — Soncbus asper (L.) Hill. 190
Niecierpek drobnokwiatowy — Impatiens paniflom DC. 191
Owies głuchy — Arenafatua L. 192
Palusznik krwawy — Digitmin sanquinalis (L.) Scop. 194
Pokrzywa żegawka — Udica torus L. 195
Poziewnik szorstki — Gnkopsis telrahit L. 196
Psianka czarna — Solarium ‚lignitu L. 197
Rdest plamisty — Poligonum persicada L. (Persiania matulom Gray) 198
Rdest powojowaty (syn. Rdestówka powojowata) — Fallopia conrolmlus (L.) A. Ijive (d. Pohgonum convokulus L.) 199
Rdest ptasi — Pagonum aviculam L. 200
Rdest szczaxviolistny (syn. R. kolankowy) — Polygonum lapckbifolium L. subsp. Inpatbilhhum (P. nodosum Pers.) 202
Rumianek pospolity — Mał/kr/da chan/on/dla L. 203
Rumianek bezpromieniowy — Dlnhirnrin discoidea DC. 204
Rzodkiew świrzepa — Raphanus mphanistrum L. 205
Sporek polny — Spagula arvensis L. 206
Szarłat szorstki — Amaranthus rein?Ilexus L. 207
Szarota błotna — Gnaphafium diginosum L. 208
Wilczomlecz obrotny — Euphorbia beliokopin L. 209
Wilczomlecz ogrodowy — Efiphod)iapephis L. 210
Włośnica sina — Setatin glauca (L.) P. Beauv. 211
Włośnica zielona — Setatia Midis (L.) P. Beauv. 212
Żółtlica drobnokwiatowa — Galinsoga pamillom Cav. 213
Żółtlica owłosiona — Galinsogn ciliata (Raf.) S. F. Blake (syn. Galinsogn quadtkadiata Ruiz & Pay) 215
Chwasty jednoroczne zimujące i ozime 215
Czerwiec roczny — Sderantbus ananas L. 215
Fiołek polny — Viola amensis Murr. 216
Iglica pospolita — Erodium cicutaMun (L.) L'Her. 217
Jaskier polny — Ranunculus arvensis L. 218
Jasnota purpurowa — Lduniumpuivirrion L. 219
Jasnota różowa — Lamium nmplexicaule L. 220
Koniczyna polna — T,żfolirmi arvense L. 222
Kurzyślad polny —Anagalh's arvensis L. 223
Mak polny — 134,arer ‚how L. 224
Maruna bezwonna — Mahicatin modom L. (syn. Al. maniktm L ssp. modom (L.) Dostał; TtOletampemnutt matitimum (L.) W. D. J. Koch; T. inodomm (L.) Sch. Bip.) 225 Przetacznik perski — Veronka perska Poir. 226
Przymiotno kanadyjskie (syn. konyza kanadyjska) — Sigeron mandensis L. (= Cohyza canadensis (L.) Cronquist) 228
Przytulia czepna — Gniłam (spaline L. 229
Rumian polny — Atahemis nmensis L. 231
Starzec zwyczajny — Senecio migali,- L. 231
Tasznik pospolity — Capsella butm-pastoris (L.) Medik. 233
Tobołki polne — nmense L. 234
Wyka wąskolistna — Vicin angustildin L. 235
Chwasty jednoroczne wschodzące najczęściej jesienią (ozime) 237
Chaber bławatek — Cenkuren 9,anus L. 237
Kąkol polny — Agmstemma gitbago L. 238
Miotła zbożowa — Apem ipica-remi (L.) P. Beauv. 239
Nawrot polny — LitbaJpemlum arrenseL. 240
Ostróżeczka polna — Consolida S.F. Grap; syn. Delphinium ~obda L. 241
Wyka kosmata —Kicia Roth. 243
Chwasty dwuletnie 244
Bniec biały — Melanddum album (Mill.) Garcke (syn. Silem latifolia Poir. subsp. a/ba (Mill.) Greuter & Burdet) 244
Łopian pajęczynowaty —Antium tomentosum Mili. 245
Marchew zwyczajna — Dancru (arata L. 246 Chwasty wieloletnie 248
O korzeniu palowym 248
Babka lancetowata — Plantago lanceolata L. 248
Glistnik jaskółcze ziele — Chelidonium ‚my& L. 249
Mniszek pospolity (syn. mniszek lekarski) — Taraxacum 4icinale F. H. Wigg. 251
O korzeniu kępiastym 252
Babka zwyczajna — Plantago maiorL. 252
Jaskier ostry — Ranunculus adis L. (= R. acer L.) 254
• Wieloletnie cebulowe 255
Czosnek winnicowy — A//iron vineak L. 255
• Chwasty rozłogowe o rozłogach nadziemnych 255
Bluszczyk kurdybanek — Glechoma bederacea L. 255 G
łowienka pospolita — Pnmella vulgads L. 257
Jaskier rozlogowy — Ranunadus dpens L. 257
Pięciornik gęsi — Połemilla ansedna L. 259
• Chwasty rozłogowe o rozłogach podziemnych 260
Bylica pospolita — Ademisia !migm* L. 260
Krwawnik pospolity — Achillea millefolimb L. 261
Mięta polna — Alentba adensis L. 263
Nawłoć olbrzymia (syn. n. późna) — Solidago gigantea Ait. (= Solidago serotina Ait.) 264
Perz wlaściwy — Etynnts npens (L.) Gould (= Agmpyron repera (L.) P. Beauv.) 265
Podagrycznik pospolity — Aegopodnun podngnnin L. 266
Podbiał pospolity — Tussilagofadam L. 268
Pokrzywa zwyczajna — Udka diaka L. 269
Skrzyp polny — Equisemm adense L. 271
• Chwasty korzeniowo-odrostowe 272
Lnica pospolita — Linada nulgads (L.) Mill.
272 Mlecz polny — Sonchns arrensis L.
273 Ostrożeń polny — 01:611/11 arvense (L.) Scop.
275 Powój polny — Conrobwhis arrensis L.
276 Szczaw polny — Rnmex acetosella L.
278 Rośliny pasożytnicze 279
• Półpasożyty 279
Pszeniec różowy — Metan/ppm,/ anense L.
279 Szelężnik większy — Rbinandms semtinus (Schónh) Oborny (= Akcierolophus major Rchb.; Aledomlophns glaber (Lam.) Beck.) 280
• Pasożyty zupełne (bezzieleniowe) 281
Kanianka koniczynowa — Cuscuta tiifotri Bab. & Gibson 281
Zaraza drobnokwiatowa — Orobanche minor Sm.
282 CHWASTY CHARAKTERYSTYCZNE DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP ROŚLIN UPRAWNYCH 283
Chwasty upraw warzywnych 283 / Chwasty sadów i plantacji krzewów jagodowych 283 / Chwasty roślin ozdobnych i terenów zieleni 284 / Chwasty zbóż 284 / Chwasty roślin okopowych 285 / Chwasty koniczyn i lucern 286 METODY OCENY ZACHWASZCZENIA 286 Ocena zachwaszczenia łanu 287 / Ocena zachwaszczenia gleby nasionami chwastów 290 Literatura do rozdzialu IV 291
SPIS FOTOGRAFII 294